Endüktans ve empedans kelimeleri elektrik ile ilgilenen kişilerin sıklıkla duyduğu terimler arasında yer almaktadır. Her ne kadar iki terim birbirlerine benzese de ikisi de farklı şeyleri temsil etmektedir. Empedans reaktansın da dahil olduğu direnci temsil eden bir terimdir. Başka bir deyişle empedans elektrik akımının akmasına engel olan direnç miktarını göstermektedir. Reaktans ise alternatif akım altında oluşan endüktans ve kapasitans elektrik birimlerinin ortak ölçü birimidir. Endüktans ve kapasite değerleri birimleri farad ve henry olması yanı sıra empedans birimi ohm (direnç birimi) ile ifade edilmektedir.
Endüktans alternatif akım altında özellikle bobin benzeri yapılarda oluşmaktadır. Genellikle çalışan elemanın (elektrik motoru, güç elektroniği devresi) manyetik alanının oluşturulması için kullanılmakta olup endüktans bunun bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Endüktans değeri aynı zamanda kullanılan elemanın akım tutma kapasitesini de belirlemektedir. Yüksek endüktans değerine sahip olan elemanlar yüksek akım tutma kapasitesine sahiptir.
Empedans değerinin hesaplanması ile alternatif akım devreleri doğru akım devresi gibi düşünülmesi sağlanmaktadır. Empedans değerinin hesaplanabilmesi için öncelikle devrenin endüktif ve kapasitif reaktans değerlerinin hesaplanması gerekmektedir. Frekans değeri w = 2*pi*f olarak alındığında endüktans değeri L (henry) ile endüktif reaktans değeri(Z)=w*L ve kapasitans değeri C(farad) ile kapasitif reaktans değeri(Z) = 1/w*C şeklinde hesaplanabilir. Buradan elde edilen endüktif reaktans, kapasitif reaktans ve direnç değeri ile birlikte devrenin empedansı hesaplanmaktadır.
Empedans değerinin hesaplanmasında kullanılan kapasitans ve endüktans oluşturan devre elemanlarının bir diğer görevi de kendi üzerlerinde gerilim başına yük ve akım başına akı tutmaktır. Bu değerler aracılığı ile alternatif akım devreleri amacına uygun olarak kullanılabilmektedir. Reaktans değerini oluşturan devre elemanlarına örnek vermek gerekirse kapasitans oluşturan elemana örnek olarak kondansatör gösterilebilir. Endüktans için ise bobin örnek verilebilir.
Empedans elektronik eşyalarda önemli bir değer olup genellikle ses sistemleri benzeri yapılarda önemli yer tutmaktadır. Hoparlör ve ses sistemlerinde ses iletimi için manyetik alan ihtiyacı için bobin benzeri bir yapı kullanıldığından empedans değeri önem arz eden değerler arasında bulunmaktadır. Düşük empedanslı sistemler daha yüksek enerji tüketme eğiliminde olup hoparlör ve amfinin farklı empedans değerlerinde seçilmesi ses kalitesinde bozulmalara neden olmaktadır.
Sonuç olarak endüktans ve empedans elektrik konusunda çalışan kişiler için önemli bir yere sahiptir. Her ne kadar terimler fonetik olarak birbirlerine yakın olsalar da farklı şeyleri ifade etmektedir. Alternatif akımın kullanılmasına fırsat sağlayan endüktans aracılığı ile empedans değeri hesaplanmakta olup, empedans ile birlikte elektrik devresinin çözümü sağlanır. Endüktans ve empedans arasındaki fark bu yazı aracılığı ile daha belirgin hale geldiğini umar mutlu günler dilerim.
Kaynak için:
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder